BÂB-I HÜMAYUN |
Topkapı Sarayı'nın ilk kapısı. |
|
BERAT-I HÜMAYUN |
Padişahlara mahsus ferman. |
|
CÜLUS-U HÜMÂYUN |
Padişahın taht'a oturma merâsimi. |
|
DESTAR-I HÜMAYUN |
Pâdişah sarığı. |
|
DİVAN-I HÜMÂYUN |
f. Halkın dâva ve şikâyetlerinin dinlenip halledildiği, devlet meselelerinin görüldüğü padişah huzuru. Bu
mecliste; sadrazam, şeyh-ül İslâm, kazaskerler, defterdarlar ve sair büyük devlet ricali bulunurdu. |
|
EVKAF-I HÜMAYUN |
Tar: Padişahların ve onlara mensub olan kişilerin bıraktıkları vakıflar. |
|
HÂCEGÂN-I DİVAN-I HÜMAYUN |
Eskiden devlet dairelerindeki yazı işlerinin başında ve bir takım mühim memuriyetlerde bulunanlar hakkında
kullanılan bir tâbirdi. İkinci Mahmud zamanında yenilikler yapılıp memuriyete mahsus rütbeler ihdas olunurken
hâcegânlık da rütbe sayılmış ve bunlara ait nişanla, resmi günlerde giyecekleri elbise de tâyin olunmuştu. Bu
suretle hâcegân-ı divân-ı hümâyun tâbiri de tarihe karışmıştı. (O.T.D.S.) |
|
HATT-I HÜMAYUN |
f. Padişanın el yazısı. Padişahın emri. |
|
HAVÂSS-I HÜMAYUN |
Tar: Osmanlı İmparatorluğunun fütuhat devirlerinde (yükselme devri) fethedilen araziden devlet hazinesine
ayrılan kısım. Her yer zaptedildikçe, arazi: timar, zeamet ve has namıyla üç sınıfa ayrılırdı. Meselâ 250 köyden
müteşekkil bir sancağın 100-150 köyü ikişer üçer köy olarak 40-50 tımara ayrılır, harpte başarı gösteren
askerlere dağıtılırdı. Kalanı zeamet ve has itibar edilerek bundan vezirlere, sancak beylerine, beylerbeyilere
ve sâir devlet büyüklerine hisse ifraz edildikten sonra geri kalan kısım, "Hass-ı Hümâyun" namıyle devlete
bırakılırdı. (O.T.D.S.) |
|
HAZİNE-İ HÜMAYUN |
Hazine-i Hümayun'da bulunan savaş eşyasından bir kısmının manevî değeri büyüktü. Diğer kısmının ise
maddî değeri fazla idi. (Savaşlarda ele geçirilen kıymetli ganimet, padişahlardan kalmış olan değerli eşyalar
gibi.) (O.T.D.S.) |
|
NAME-İ HÜMAYUN |
Tar: Osmanlı Padişahları tarafından İslâm ve Hristiyan Hükümdarlarla Osmanlı Devletine tâbi imtiyazlı olar
Mekke Şerifine, Kırım Hanına, Eflâk ve Boğdan Voyvodalarına, Erdel Kralına, Gürcü ve Dağıstan Hanlarına
gönderilen mektublara verilen addır. |
|
RAHT-I HÜMAYUN |
Padişahın mücevherli eyer takımı. |
|
TAHT-I HÜMÂYUN |
Padişahların merasim sırasında oturdukları sedir. |
|
TAYR-I HÜMÂYUN |
Talih veya uğur kuşu. Devlet kuşu. (Bak: Hüma) |
|